"Перасіліць зыгзагі эпохі скора здолее родны Край"

Толькі што пагутарыў зь Генадзем Мікалаевічам Бураўкіным. Шчыра кажучы, зьбіраўся раней, як толькі даведаўся, што яго зноў прыхапіла. Але ўсё адбірала час нейкая журналісцкая мітусьня. Сёньня ж — нядзеля, інфармацыйны штыль, вось і дайшлі рукі набраць на мабільніку ягоны нумар.

Кажа, што на наступным тыдні мо' ўжо і выпішуць. Настрой нармалёвы. Творчыя пляны? Амаль што гатова новая кніга вершаў. Іншая рэч, што для Генадзя Бураўкіна ды іншых апальных паэтаў дзяржаўныя выдавецтвы даўно сталі глухой сьцяной. А шукаць спонсараў ён не вялікі мастак...

А яшчэ, кажа паэт, настаў час нешта падсумаваць. Вось і задумаў кнігу ўспамінаў "Вузлы памяці". Не клясычныя мэмуары, без строгай храналёгіі, а менавіта каб па чарзе разьвязаць тыя вузельчыкі.

Аўтар гэтых радкоў пра мэмуары пакуль што ня думае :) Але адзін вузельчык памяці, зьвязаны з асобай Бураўкіна, адразу ж намацаўся.

1990 год. Купалаўскі тэатр. Прэм'ера "Тутэйшых". Увесь Менск гудзе: у фінале на сцэне будзе ўздымацца бел-чырвона-белы сьцяг!

Тады толькі што паўстаў БНФ, і аддзел прапаганды ЦК КПБ наладзіў ідэалягічную душылаўку. Але прагрэсыўная публіка, глынуўшы паветра свабоды, ужо стала на дыбкі. Купалаўскі тэатар, месьцячыся праз дарогу ад тога ЦК, ператварыўся ў апазыцыйны асяродак. (Партыйны бастыён акторы-франдэры называлі ў вузкім коле няйначай як "домам насупраць прыбіральні" — маючы на ўвазе калярытны будыначак у сквэры, прызначаны для неадкладных патрэбаў).

Дык вось, квіткоў на прэм'еру, натуральна, не дастаць. Але, з ласкі кіраўніцтва тэатру, групу творчай інтэлігенцыі (куды пашэнціла трапіць і сьціплай асобе аўтара, на той час галоўнага рэдактара маладзёвай газэты) запусьцілі ў ложу для ганаровых гасьцей. Трэба разумець, з пэўнага часу яна не карысталася попытам у намэнклятуры: высокае чынавенства баялася хадзіць у "кубло нацыяналістаў".

Зрэшты, адзін фармальны прадстаўнік намэнклятуры там быў. А менавіта — Генадзь Бураўкін. Ён тады кіраваў Дзяржкамітэтам у справе тэлебачаньня і радыёвяшчаньня. Міністэрская пасада!

Дарэчы, гэта асобная вялікая тэма — кадравая палітыка савецкіх часоў. Тады ўсё ж не было такога выразнага антыадбору, як зараз. Кіроўная партыя наладзіла пэўную сыстэму сэлекцыі, не зусім адыёзную. У прыватнасьці, не баялася інтэграваць і нацыянальна сьвядомых, творчых людзей (іншая рэч, што збольшага не яны вялі рэй). Такі прыклад: у ЦК КПБ даволі доўга працаваў паэт Сяргей Законьнікаў, добры сябар Васіля Быкава (якому ўсяляк спрыяў, карыстаючыся сваёй пасадай).

Што да Бураўкіна, то вось фрагмэнт з успамінаў славутай дыктаркі Зінаіды Бандарэнкі (я некалі рабіў іх літаратурны запіс, таму проста капіюю зараз гэты кавалак зь вінчэстара, не выпраўляючы наркамаўку):

"Бураўкін узначаліў Дзяржтэлерадыё, калі панаваў брэжнеўскі застой, — у 1978 годзе. І ўся ягоная дзейнасць на гэтай пасадзе прыпала, заўважце, на камуністычныя часы.

Натуральна, Генадзю Мікалаевічу даводзілася быць і вялікім дыпламатам, каб не паставіць сваю справу пад удар.

І разам з тым, ён зрабіў столькі, што можна смела, без залішняга пафасу, казаць пра цэлую эпоху Бураўкіна на тэлевізіі ды радыё. На тле застою адбыўся росквіт айчыннага эфіру, у ім горда залунала роднае слова.

Уявіце сабе: усё вяшчанне загучала па-беларуску! На ўздыме былі літаратурна-мастацкая, музычная рэдакцыі. Жаданымі гасцямі на тэлевізіі ды радыё сталі таленавітыя творцы — кампазітары, паэты, мастакі, навукоўцы.

Паступова перад суайчыннікамі разгортвалася найбагацейшая духоўная спадчына Беларусі. Людзі ўбачылі сапраўдную, а не сфальшаваную гісторыю краіны, многія проста адкрылі для сябе яе самабытнасць.

Праўду кажучы, хто-ніхто з расійскамоўных рэдактараў і наракаў, калі Генадзь Мікалаевіч настойліва, упарта дамагаўся беларусізацыі эфіру. Бо належала садзіцца за слоўнікі, працаваць над сабой. Але хоць і кракталі, пакрысе перавучыліся. І нават падабацца стала.

Я ж разам са многімі калегамі ўвогуле згадваю тую эпоху як непаўторна цікавы, плённы ды ўзнёслы час".

...Узьнёсла выглядаў і сам Генадзь Мікалаевіч на той прэм'еры "Тутэйшых". А калі ў фінале залунаў нацыянальны штандар, сьцішана кінуў, наколькі памятаю, такую рэпліку:

— Ну што, здаецца, перамагаем!..

Тут у партэры нехта выгукнуў "Жыве Беларусь!" — і заля выбухнула авацыяй.

Тады, на хвалі рамантычнага ўздыму, бадай, ніхто ня мог сабе ўявіць сёньняшняга ледавіковага пэрыяду.

Вось і "Тутэйшых" прыбралі са сцэны, спаслаўшыся на зношанасьць дэкарацыяў...

Чаму стаў магчымы гістарычны адкат — гэта таксама асобная вялікая тэма. Спадзяюся, да яе яшчэ вернемся.

А на заканчэньне — адзін з новых вершаў Генадзя Бураўкіна.

***

Што ж ты, сэрца, мяне падводзіш,
Нечакана трывогу б’еш?
Я ня веру, што на падыходзе
Мой апошні зямны рубеж.

Мне з маёю душой беларускай
Столькі выпала калатні!
Так што ты даруй перагрузкі,
Што прынесьлі пакутныя дні.

Перасіліць зыгзагі эпохі
Скора здолее родны Край.
Так што ты патрымайся трохі,
Патрывай яшчэ, патрывай!..

***

Мацуйцеся, Генадзь Мікалаевіч! Мы яшчэ ўбачымся на "Тутэйшых".