Настаўнікі  ў топ-10 запатрабаваных спецыяльнасцяў: «Калі нічога не зменіцца, хутка сыдуць самыя годныя педагогі»

Між тым, толькі па афіцыйных звестках, у Мінску на пачатак месяца не хапала 118 настаўнікаў, у рэальнасці кадравы голад у гэтай сферы большы ў некалькі разоў. Што адбываецца?

Фота ілюстрацыйнае

Калі супаставіць агульную лічбу ад Камітэта па працы і дадзеныя па колькасці вакансій у кожным раёне, якия публікуюцца штомесяц, то атрымаецца недахоп ужо ў 350 настаўнікаў.

Гэтыя дадзеныя разыходзяцца і з дадзенымі агульнарэспубліканскага банка вакансій, дзе размешчана ўсяго толькі 337 вакансій настаўніка на ўсю краіну: 141 вакнатнае месца педагога ёсць у Мінску, 67 у Гродзенскай вобласці, 39 у Мінскай, 26 к Брэсцкай, 23 у Гомельскай і толькі 10 у Віцебскай.

– Афіцыйныя лічбы даўно не маюць нічога агульнага з рэальнасцю, — адзначае настаўніца біялогіі з Оршы Наталля. — Толькі ў нашай школе не хапае чатырох педагогаў. Як тады ва ўсёй Віцебскай вобласці можа не хапаць усяго 10 настаўнікаў? Магу выказаць здагадку.

Відаць, дырэктары не даваюць аб’явы пра вакансіі, а шукаць настаўнікаў самі. І іх таксама можна разумець. Дырэктары школ баяцца казаць, што працаваць ужо няма каму. Усіх, хто з чымсьці нязгодны, у тым ліку і саміх дырэктараў, звальняюць на раз два.

«Прафесія настаўніка у Беларусі цалкам дыскрэдытаваная»

Пасля выбараў-2020 гнеў многіх беларусаў абрынуўся на школьных настаўнікаў. Прычына зразумелая: многія з іх былі ў складзе выбарчых камісій. Ужо постфактум некаторыя прызнаваліся, што паслухмяна вывешвалі пратаколы з выбарчых участкаў з лічбамі, якія ім дыктавалі зверху.

– Але так рабілі не ўсё. Я і шмат хто з маіх калег загадзя папярэдзілі кіраўніцтва, што падрабляць нічога не будзем, — адзначае педагог з Мінска Святлана. — Многіх за такія выбрыкі дэпрэміравалі, але ў выніку проста не сталі прыцягваць.

Аднак даказаць сваю недатычнасць да фальсіфікацый бацькам нашых вучняў вельмі складана. Пасля выбараў-2020 прафесія педагогаў у Беларусі была цалкам дыскрэдытаваная»

Як расказала нам суразмоўца, некаторыя яе калегі звольніліся адразу пасля выбараў праз канфлікты з кіраўніцтвам школы і з нагоды сваёй грамадзянскай пазіцыі.

– Узровень выслугі перад адміністрацыяй горада ў кіраўніцтва некотрых сталічных школ літаральна зашкальвае. Ведаю, пра што кажу, бо маю зносіны з многімі калегамі з іншых школ, — дадае Святлана. — Дырэктары некаторых школ так трымаюцца за месцы, што гатовыя ілбы разбіць, абы выслужыцца.

Нам так і казалі: «Штосьці не падабаецца, ніхто не трымае. Каму вы патрэбныя, калі звольніцеся». Гэта зневажальна, але шмат хто з настаўнікаў сапраўды баіцца страціць працу. Таму засталіся і маўчаць.

У 50-й гімназіі настаўнікі, напрыклад, адкрыта выказалі сваю нязгоду і запісалі відэазварот з асуджэннем пераследу за іншадумства і гвалту над пратэстоўцамі. Дык там з 19 настаўнікаў, якія зняліся ў роліку, 11 звольнілі. А гэта ж былі адны з найлепшых педагогаў у горадзе.

На думку Святланы, у тых настаўнікаў, якія застаюцца працаваць у школах, ёсць толькі два выхады. Пакорліва выконваць усе загады зверху або змагацца з сістэмай, але цішком.

– Я выбрала другі варыянт, — кажа наша суразмоўца. — Але ведалі б вы чаго мне гэта каштуе. Амаль увесь наступны навучальны год пасля выбараў прыйшлося адстойваць сябе перад бацькамі. У нас многія без разбору гатовыя камянямі закідаць: «Ты настаўнік, значыць, здраднік.

Даходзіла да абразаў і сур’ёзных скандалаў. Вырашылі праблему так: сабраліся разам з бацькамі на нейтральнай тэрыторыі і пагаварылі. Яны ў вочы выказалі свае асцярогі, я патлумачыла сваю пазіцыю і паабяцала, што не буду прамываць дзецям мазгі палітыкай».

«Даходзіць да таго, што настаўнікам фізікі даводзіцца замяняць ледзь не літаратуру»

– Усе нават крыху сціхла, але потым пачалася чарговая хваля пандэміі, — адзначае настаўніца. — Ведалі б вы, у якіх умовах сёння даводзіцца працаваць настаўнікам. Даходзіць да таго, што настаўнікам фізікі даводзіцца замяняць ледзь не літаратуру.

Нядаўна ў нас быў выпадак: настаўніца матэматыкі вяла ў дзяўчынак працоўнае навучанне. А што рабіць… Бальнічны, нават калі педагог відавочна хварэе, даюць толькі пасля таго, як кавід пацвердзіўся. Да гэтага хворыя настаўнікі павінны хадзіць у школу і заражаць усіх калег і дзяцей.

Плюс пастаянна прыходзяць нейкія новыя нарады зверху. Спачатку «насіце маскі», потым «не насіце маскі». Потым было «каранавіруса ў нас няма, вядзем ўсіх дзяцей на экскурсіі». Ужо цяпер рассылаюць новыя патрабаванні «дзяцей не змешваць адзін з адным нават у актавай зале, усе экскурсіі пад забаронай.

З тымі, хто чысці абураецца, размова вельмі кароткая. Усім цытуюць словамі Лукашэнкі падчас яго сустрэчы з міністрам адукацыі Ігарам Карпенкам напрыканцы жніўня: «Тыя, хто хочуць прытрымлівацца гэтых прынцыпаў, калі ласка, міласьці просім … Тыя, хто не хоча, у школе быць не павінны. Гэта трэба гаварыць прама, адкрыта і шчыра».

«Адна мая знаёмая звольнілася, зараз займаецца рэпетытарствам. Кажа, па грошах ніколькі не страціла»

– З беларускіх настаўнікаў зрабілі рабоў сістэмы. З некалі вельмі годнай сістэмы адукацыі школу ператварылі ў смех і жывы эксперымент над дзецьмі. Шмат хто з маіх калег, і я ў тым ліку, схіляемся да таго, каб сысці з працы, — прызнаецца настаўніца. — Некаторыя гэта ўжо зрабілі. Сёння толькі ў Маскоўскім раёне Мінска сур’ёзны недахоп настаўнікаў. Людзі не вытрымліваюць.

Адна мая знаёмая, дарэчы, звольнілася яшчэ напрыканцы мінулага года. Зараз займаецца рэпетытарствам. Кажа, па грошах ніколькі не страціла. Думаю, у бліжэйшыя гады, калі нічога не зменіцца, са школаў сыдуць усе годныя педагогі.